Waarom een update? De zweetvoetenman kwam uit in september 2017. De meeste rechtszaken die ik erin beschrijf waren toen al afgerond. Maar van drie zaken liep nog een hoger beroep of cassatie bij de Hoge Raad. Hieronder lees je de laatste ontwikkelingen. Ook hou ik je met deze update op de hoogte van veranderingen in de wet. Zo blijft De zweetvoetenman bij de tijd. Maar lees voor de zekerheid toch even de disclaimer op pagina 5: Aan de informatie in dit boek kun je geen rechten ontlenen. 🙂
Maximumstraf doodslag omhoog? (pagina 22 en 25)
Er is op dit moment een groot verschil tussen de maximumstraf voor doodslag (vijftien jaar) en de maximumstraf voor moord (levenslang of dertig jaar). Het Openbaar Ministerie vindt dat ongewenst, want doodslag zit soms dicht tegen moord aan. Het ministerie van Justitie heeft nu een wetsvoorstel voorbereid waarin de maximumstraf voor doodslag wordt verhoogd van vijftien naar vijfentwintig jaar. Voordat de Tweede Kamer over het wetsvoorstel beslist, kunnen burgers (jij dus ook!) en instanties commentaar geven op het voorstel via internetconsultatie.
Nieuwsbericht NOS
Rechter Afiuni uit Venezuela (pagina 33)
Maria Lourdes Afiuni, rechter in Venezuela, werd in 2009 gearresteerd omdat de president van het land het niet eens was met een uitspraak van haar. Ze zat meer dan een jaar gevangen, onder vreselijke omstandigheden en zonder rechtszaak. Daarna kreeg ze huisarrest. In 2013 werd ze voorwaardelijk vrijgelaten, maar ze mocht niet werken, het land niet verlaten en niet met de media spreken en niks zeggen via Facebook of Twitter. Op 21 maart 2019 werd ze veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf. Deze straf werd op 8 november 2020 bevestigd door de hoogste rechter in Venezuela, Tribunal Supremo de Justicia. De aanklacht luidde ‘geestelijke corruptie’, wat dat ook moge wezen. Die term was nooit eerder gebruikt in het recht. Over hoe en wanneer de straf uitgevoerd wordt, moet een andere rechter nog beslissen. Op dit moment herstelt Afiuni van een kankerbehandeling.
Bron: Engelstalig rapport van de Human Rights Foundation, Raoul Wallenberg Centre for Human Rights en Human Rights Institute.
Wilders in hoger beroep veroordeeld voor groepsbelediging (pagina 38)
Op 4 september 2020 heeft het gerechtshof Den Haag in hoger beroep beslist dat PVV-leider Wilders zich schuldig heeft gemaakt aan groepsbelediging met zijn minder Marokkanen-uitspraak. Het hof heeft Wilders vrijgesproken van aanzetten tot haat of discriminatie. Net als de rechtbank eerder, legde het hof Wilders geen straf op. Wilders kondigde aan naar de Hoge Raad te stappen. Dat heet in cassatie gaan. De Hoge Raad bekijkt of het gerechtshof de wet goed heeft toegepast.
Persbericht gerechtshof Den Haag met link naar het arrest
Hoge Raad beslist in Nijmeegse scooterzaak (pagina 125)
Op 20 februari 2018 heeft de Hoge Raad bepaald dat de veroordelingen van de verdachten in de Nijmeegse scooterzaak in stand blijven. Ze waren op 20 juni 2016 door het gerechtshof ‘s-Hertogenbosch veroordeeld voor medeplegen van dood door schuld.
Persbericht Hoge Raad met links naar de arresten
Het recht in cijfers (rode uitklappagina)
In 2019 waren 2488 rechters en raadsheren aan het werk in 1,54 miljoen rechtszaken. (Een raadsheer is een rechter bij een gerechtshof of de Hoge Raad.) Twintig procent van die zaken bestond uit strafzaken, drieënzeventig procent uit civiele zaken en zeven procent uit bestuurs- en overige zaken.
Jaarverslag rechtspraak.nl
Update vuurwerkverbod (pagina 138 en 139)
Het stond al in De zweetvoetenman: elk jaar worden de vuurwerkregels aangescherpt. Sommige soorten vuurwerk, zoals knalvuurwerk en vuurpijlen, zijn inmiddels verboden. Je mag ze niet in bezit hebben (en dus niet verkopen) en natuurlijk ook niet afsteken. Ook staat in het Vuurwerkbesluit dat vuurwerkverkopers veiligheidsbrillen en aansteeklonten moeten meegeven aan klanten. En ze moeten uitleggen hoe je vuurwerk veilig aansteekt.
Op 13 november 2020 besloot het kabinet tot een eenmalig verbod op vuurwerk tijdens de jaarwisseling 2020/2021, omdat de zorg overbelast was door de coronacrisis. De meerderheid van de Tweede Kamer was het daarmee eens. Komt het vuurwerkdebat in de Kamer daardoor in een stroomversnelling, zoals sommige kranten schreven? De regeringspartijen zeiden in november 2020 dat ze daar niet op vooruit wilden lopen. Eerst maar eens deze jaarwisseling evalueren.
Ik schreef op pagina 138 ook dat een burgemeester niet zomaar vuurwerk mag verbieden in zijn eigen gemeente. Want hij mag niet iets verbieden wat landelijk is toegestaan. Veel burgemeesters dachten inderdaad dat een totaalverbod op vuurwerk afsteken in hun gemeente in strijd was met de landelijke regels. Maar was dat wel zo? Er was in elk geval veel onduidelijkheid over. Daarom heeft de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat in 2019 in de toelichting bij het Vuurwerkbesluit geschreven dat de gemeenteraad ook kan kiezen voor een algeheel vuurwerkafsteekverbod binnen een gemeente. Dat moet de gemeenteraad dan wel goed onderbouwen met argumenten. Maar zo’n verbod op vuurwerk afsteken is lastig te handhaven als vuurwerk gewoon nog overal te koop is. Want een gemeente mag de verkoop van vuurwerk niet verbieden, alleen het afsteken. Moet je dan op elke straathoek een agent zetten? En als het in de ene gemeente niet mag, gaan mensen naar de buurgemeente. Dat noemen ze ook wel het waterbedeffect. Daarom pleiten veel burgemeesters voor een landelijk verbod op de verkoop van consumentenvuurwerk. En daar gaat de Tweede Kamer over.
De discussie over vuurwerk zal nog wel een tijdje doorgaan en de uitkomst is nog niet bekend. In 2020 zei de regering dat mensen op een prettige manier licht vuurwerk en siervuurwerk moeten kunnen blijven afsteken. De regering zei ook dat gemeenten een belangrijke rol spelen bij een veilige jaarwisseling. Tja, en dan ligt de bal dus weer bij de burgemeesters.
Beschuitinkepinkje: octrooi vervallen (pagina 155)
Theo Tempels is de uitvinder van het beschuitinkepinkje. Met zo’n inkepinkje kun je heel gemakkelijk een beschuit uit de verpakking halen. Die uitvinding heeft hij laten vastleggen bij het Octrooicentrum Nederland. Als bakkers zijn briljante vondst wilden gebruiken, moesten ze toestemming vragen. En betalen, natuurlijk. Het octrooirecht van Theo was twintig jaar geldig. Op 16 juni 2019 liep het af. Dus nu mag elke koekenbakker inkepinkjes maken zonder Theo te betalen. Maar in maart 2015 was dat nog niet het geval. Toen begon bakkersbedrijf Continental Bakeries een civiele rechtszaak tegen Theo. De bakkers wilden ook inkepinkjes en vonden dat het octrooi vernietigd moest worden. Op pagina 155 (Aanval op beschuitoctrooi) lees je hoe dat afliep.
Mag je de koning nu wél beledigen? (pagina 158 en 161)
‘Opzettelijke belediging van de Koning wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijf jaren of geldboete van de vierde categorie.’ Dat stond tot voor kort in artikel 111 van het Wetboek van Strafrecht en op pagina 158 van De zweetvoetenman. Sinds 1 januari 2020 is dit wetsartikel geschrapt. Kun je nu ongestraft f*ck de koning! roepen? Niet, dus. Voor het beledigen van de koning gelden nu dezelfde regels als voor het beledigen van ambtenaren, zoals agenten. Dat houdt in dat de normale straffen voor belediging met een derde kunnen worden verhoogd. Dat staat sinds 1 januari 2020 in artikel 267 van het Wetboek van Strafrecht.
De boetes in de infographic op pagina 161 van De zweetvoetenman, zijn inmiddels verhoogd. Voor smaad (opzettelijk iemands goede naam in het openbaar aantasten) kun je 8700 euro boete krijgen, voor laster (opzettelijk leugens over iemand verspreiden) 21.750 euro en voor eenvoudige belediging (dat is een belediging die geen smaad of laster is) 4350 euro.
Strafbare feiten zijn ingedeeld in zes categorieën. De categorie bepaalt de maximale hoogte van de boete. De meest recente boetebedragen staan op rijksoverheid.nl.
En hoe is het eigenlijk met Chantal? (pagina 182)
Het is nog steeds niet bekend wie het filmpje over Chantal uit Werkendam online heeft gezet. Maar ze heeft de moeilijke periode afgesloten met een boek waarin ze vertelt hoe het is om slachtoffer te zijn van wraakporno. Haar boek Dader onbekend is verschenen in mei 2018.
Wetsvoorstel camerabeelden (pagina 185)
In 2015 schreef de minister een wetsvoorstel waarin stond dat ook particulieren opnames van diefstal of vernieling online mogen zetten. Wel met strenge voorwaarden natuurlijk, want anders zou je heel makkelijk iemand vals kunnen beschuldigen. Op pagina 185 lees je dat er veel kritiek kwam op dat wetsvoorstel. Op 31 januari 2019 zei minister Grapperhuis van Justitie en Veiligheid in een brief aan de Tweede Kamer dat hij het wetsvoorstel vanwege alle bezwaren heeft ingetrokken.
Update Urgenda-zaak (pagina 221)
Toen De zweetvoetenman uitkwam, was de Urgenda-zaak (over klimaatverandering) nog niet afgesloten. Na de uitspraak van de rechtbank Den Haag op 24 juni 2015 ging de regering in hoger beroep, ook omdat ze wilde weten of de rechter niet buiten zijn boekje was gegaan. Het gerechtshof Den Haag oordeelde op 9 oktober 2018 in het voordeel van Urgenda. De staat ging in cassatie (naar de Hoge Raad), maar zonder succes. Op 20 december 2019 won Urgenda de zaak bij de Hoge Raad. Daarover ontstond veel discussie. Was het een politiek vonnis of deden de rechters gewoon hun werk? Wil je je verdiepen in die interessante discussie, google dan op ‘Urgenda, Hoge Raad, politiek vonnis’.
Persbericht Hoge Raad met link naar het arrest
Zoektips wetten en rechtspraak
Een wetsartikel opzoeken? Kijk op wetten.overheid.nl. Op andere sites staan niet altijd de meest actuele versies.
Op de wetgevingskalender van de overheid lees je in welke fase een wetsvoorstel zich bevindt.
De hoogtes van boetes staan op de site van de rijksoverheid.
En op de site van De rechtspraak staat veel informatie over het recht en vind je uitspraken van onder meer rechtbanken, gerechtshoven en de Hoge Raad.
Via Facebook, Twitter en LinkedIn lees je wanneer ik een nieuwe update online zet.