Ik stuitte op een interessante blog uit 2010 op Frankwatching, getiteld Dood van het woordenboek. Blogger Sander Duivestein schrijft daarin dat hij het nogal verontrustend vindt dat achtstegroepers niet weten hoe een woordenboek werkt. En er zijn nog wel speciale woordenboeken voor kinderen.
Woordenboekles
Hadden deze achtstegroepers het geweldige Junior-woordenboek Nederlands van Van Dale (8+) maar gehad, of zijn grotere broertje: het Basiswoordenboek Nederlands (10+). Beide woordenboeken voor kinderen beginnen met een paar lesjes. Over wat je allemaal in een woordenboek kunt vinden. Hoe woorden op alfabet staan (en dan niet alleen met de eerste letter, zoals de kinderen in het blog van Sander Duivestein dachten). Dat je ‘wandelt’ en ‘zonk’ niet in een woordenboek kunt opzoeken. Evenmin als verkleinwoorden. Wat mij betreft staan deze woordenboeken in elk klaslokaal, en zelfs in elk huishouden.
Ook voor tekstschrijvers
Maar deze woordenboeken horen ook thuis in de gereedschapskist van iedereen die teksten voor kinderen schrijft. Waarom? Omdat je een goed beeld krijgt van de woorden die passen bij een bepaalde leeftijdsgroep. Maar vooral omdat de omschrijvingen erg goed zijn, in gewone taal, met sprekende voorbeelden en soms een plaatje.
Zomaar drie voorbeelden uit het Junior-woordenboek:
de kajuit (twee kajuiten)
Een kajuit is een soort huisje op een boot. De mensen op de boot kunnen daar droog en warm zitten.
diepzinnig
Een diepzinnig gesprek is een gesprek over belangrijke dingen. Er wordt veel bij nagedacht.
slinken (slonk, is geslonken)
Slinken betekent: minder, kleiner of dunner worden. -> De bult op mijn been is geslonken.
Oefening in schrijven voor kinderen
Het lijkt makkelijker dan het is, zo’n eenvoudige en concrete omschrijving maken. Probeer het eens. Deze oefening in schrijven voor kinderen komt van Jannie van der Leer (die ook voor kinderen schrijft): je slaat het Junior-woordenboek op een willekeurige plek open, je kiest een willekeurig woord uit (zonder de omschrijving te lezen) en je maakt een beschrijving voor kinderen van 8 tot 10 jaar en een voor kinderen van 10 tot 12 jaar.
Heb je de woordenboeken nog niet? Hieronder staan een paar woorden om mee te oefenen:
- gedenken
- procedure
- rente
Lees de omschrijvingen uit het Junior-woordenboek en het Basiswoordenboek.
Best een diepzinnig blog, eigenlijk. Tegelijkertijd een briljante tip voor Sinterklaas. Ik schrijf hem meteen even. Dank voor je tweeledige opfrisser!
Ik kwam een eind, met die omschrijvingen. Frappant: bij ‘rente’ dacht ik alleen aan het geld dat je krijgt als je je spaargeld naar de bank brengt. Jouw woordenboeken noemen alleen de andersomme omschrijving: het geld dat je betaalt als je geld leent.
Ach, die rente op spaargeld is tegenwoordig ook niet noemenswaardig.
wauw wat een leuke site! ik kan alleen nergens vinden waar je de woorden kan intikken. ik moest op school op de computer woorden opzoeken ik hoopte ze hier te kunnen vinden. veel plezier nog met de site
groetjes Daniek!