Schrijven als Jan Paul Schutten … hoe doe je dat? Recensenten typeren Schuttens schrijfstijl in Het raadsel van alles wat leeft als lichtvoetig, laagdrempelig, gloedvol, humoristisch, relativerend en sprankelend. Maar wat doet deze meervoudig Griffelwinnaar dan precies? Waaruit bestaat zijn lichtvoetige enzovoorts schrijfstijl? Ik legde Het raadsel van alles wat leeft op de snijtafel op zoek naar de opvallendste stijlkenmerken en vertaalde die in tien tips.
Wees nadrukkelijk aanwezig
- ‘Ik zal je vertellen waarom.’
- ‘Toch eet ik een hele zak konijnenvoer op als […]’
- ‘Zoals je merkt geloof ik rotsvast in de evolutie.’
Houd je lezer bij de les …
- ‘Moet je je eens voorstellen […]’
- ‘Je hebt het misschien al door […]’
- ‘Je mag één keer raden […].’
… en voer een gesprek met hem
- ‘Ehm … hallo? Is dat alles? Is dát zo spectaculair? – Ja!’
- ‘Maar dáár kan toch niets leven? Zo’n druk overleef je toch niet? – O jawel.’
Strooi kwistig met grappige vragen
- ‘Hoe word je een superkonijn?’
- ‘Heb jij dezelfde voorouders als een oorwurm?’
- ‘Hoe maak je een hond van zeventig kilo?’
- ‘Kunnen prieelvogels hun tijd niet beter besteden?’
Word persoonlijk met veel ‘je’
- ‘Je was een microscopisch klein balletje gehakt van delende cellen.’
- ‘En het laatste wat je kunt gebruiken als je achternagezeten wordt door een groep wolven of een tijger, is een loodzwaar gewei op je kop of een staart van anderhalve meter achter je kont.’
- ‘Maar waar je ook kwam, de oceanen bruisten van het eencellige leven.’
Doe eens gek
- ‘Knip je de staartveren van het populairste mannetje, dan zien ze hem niet meer staan. Plak je die veren op een onooglijk klein mannetje, dan vallen de vrouwtjes ineens als bosjes voor dat scharminkel.’
Gebruik cliffhangers
- ‘Waarom zijn die ogen in de afgelopen miljoenen jaren dan niet beter ontwikkeld? […] Lees het volgende hoofdstuk maar…’
- ‘Want hoe kreeg dat wezentje het voor elkaar om zomaar ineens te leven?’
Versier met beeldende taal
- ‘Hij [Darwin] was heel snel zeeziek – zodra het schip buiten de haven was, hing hij al kotsend over de reling.’
- ‘Het is er donkerder dan een maanloze nacht in een verlaten steenkolenmijn.’
- ‘Vrouwtjesprieelvogels vallen helemaal niet op mannetjes die een saai, veilig nest bouwen. Ze vallen op artiesten – op de Rembrandts en Van Goghs van de vogelwereld.’
Schrijf in extremen
- ‘De atomen zijn alleen zo dood als een pier, terwijl cellen juist bruisen van het leven.’
- ‘Die zeereis was de hemel en de hel tegelijk voor Darwin.’
- ‘[…] zuigen de hengelvissen ze met een gruwelijke snelheid direct hun maag in.’
- ‘Het is allemaal de schuld van de vrouwtjes.’
Leg de inhoudelijke lat hoog
De grootste kracht van Jan Paul Schutten is niet zozeer dat hij lichtvoetig schrijft, maar dat hij lichtvoetig schrijft over stevige onderwerpen. Hij sleurt je mee de diepte in, maar houdt ondertussen wel je hand vast. Wil je schrijven als Jan Paul Schutten, verdiep je dan ook tot in de puntjes in je onderwerp.
P.S. Lees ook mijn blog over de schrijfstijl van Midas Dekkers.
Wat leuk om te lezen Annet!