Toen mijn vader overleed en de uitvaartbegeleidster zag dat er een jongetje van drie in onze familie rondliep, bood ze ons een kinderboekje aan. We konden kiezen uit Opa is in de hemel of Opa is een sterretje. Een versie voor gelovigen en een versie voor ongelovigen. Meer smaken waren er niet, maar beide waren niet onze smaak.
Dialoog over de dood
Ik ging toen zelf op zoek naar een kinderboek over de dood en kwam uit bij Kikker en het vogeltje van Max Velthuijs. Met daarin de volgende dialoog over de dood. (De cursieve tekst is uit het boekje.)
Kikker ziet een vogel op de grond liggen en roept zijn vrienden erbij.
‘Kijk,’ zei hij, ‘kapot. Hij doet het niet meer.’
Varkentje denkt dat de vogel slaapt en Eend denkt dat hij ziek is.
Haas geeft ten slotte uitsluitsel.
‘Die is dood.’
‘Dood,’ zei Kikker, ‘wat is dat?’
Haas wees naar de blauwe hemel.
‘Iedereen gaat dood,’ zei hij.
‘Wij ook?’ vroeg Kikker verbaasd.
Dat wist Haas niet zeker.
‘Als we oud zijn misschien,’ zei hij.
En vervolgens gaan ze de vogel begraven.
Wat is dood?
Wat ‘dood’ precies is, laat de schrijver in het midden. Dat Haas niet zeker weet of hij, Kikker, Varkentje en Eend ook doodgaan, is grappig. En de waarheid. Hun dood ligt immers in handen van hun schepper Max Velthuijs. Nu die dood is, hebben Kikker en zijn vriendjes het eeuwige leven.
Dit kinderboek over de dood sloeg aan bij het jongetje van drie. Eindeloos vaak wilde hij het verhaal horen. Ik heb hem nog nooit horen vragen wat ‘dood’ nu eigenlijk is.
Lees ook teksten over nare dingen en mijn recensie van Dood zijn, hoe lang duurt dat?
Ik vond dit jaren geleden ook al een waanzinnig mooi boekje over de dood. Mischien wel het allermooiste dat er bestaat. (Ik ken ze natuurlijk niet allemaal.) Bedankt dat je me er opnieuw op attendeerde. Ook als volwassene kun je steun hebben aan de liefdevolle dierennuchterheid: “kapot. Hij doet het niet meer.” Zo is het.
Inderdaad een prachtig boek, zoals alle boeken van Max Velthuijs prachtig zijn!
Wat dit onderwerp aangaat is trouwens ook het boek ‘Lieve oma Pluis’ van Dick Bruna een aanrader om voor te lezen.
Wat weer mooi beschreven!
Ik ga meteen naar de bibliotheek om ‘Lieve oma Pluis’ te halen…
Ja, die is ook prachtig. Mijn schoonzus las dat boekje voor tijdens de uitvaart van mijn moeder.
Ik vind ‘Kikker en het vogeltje’ ook mooi, omdat het zo goed aansluit bij de manier waarop jonge kinderen omgaan met de dood: ‘En nu gaan we weer spelen. Tikkie, jij bent hem!’ Precies zoals mijn destijds 3-jarige dochter reageerde toen ik vertelde dat mijn moeder dood zou gaan. ‘O, dat is heel erg he? … En gaan we dan nu koekjes bakken?’ Klinkt schokkend, maar ik vond het heel troostrijk.
Waar ik wel wat moeite mee heb in dit boekje, is het einde. Die andere merel die zingt in de boom, ‘net als altijd’. Mooi troostrijk idee voor volwassenen: het leven gaat verder, anderen vullen de gaten weer in. Maar mijn kinderen concludeerden ‘Ah, het vogeltje leeft weer. Hij is nu niet meer dood he?’ Terwijl ik het nou juist zo belangrijk vond om uit te leggen dat dood voor altijd is…
Ja, troostrijk, dat begrijp ik. Over de conclusie van je kinderen op het einde van het boekje: zo’n reactie had Max Velthuijs vast niet voorzien, anders had hij er wel een overduidelijk ander vogeltje van gemaakt.
Ja, sowieso is de nuchtere manier waarop jonge kinderen reageren heel prettig. Het bleek eigenlijk heel makkelijk om met mijn kinderen over dit voor mij zo zware onderwerp te praten.
Tja en misschien had Max Velthuis het boek aan wat proeflezers moeten voorlezen, want ik heb echt al van heel veel ouders van jonge kinderen gehoord dat zij ook de ‘reïncarnatie-conclusie’ trokken…