Moeilijke materie? Blijf toegankelijk schrijven

Zwaartekracht, bewegende aardplaten, de waarheid over eb en vloed: het boek Hé aardbewoner van Marc ter Horst bevat stevige kost voor kinderen. Het gaat over enorm grote dingen, de aardkern bijvoorbeeld, over dingen van erg lang geleden – de oerknal – en over dingen waarbij je je moeilijk een voorstelling kunt maken, zoals de afstand tot de maan. Is het dus een ‘moeilijk’ boek? Nee. Want wat Marc erg goed kan, is toegankelijk schrijven.

Ik heb in eerdere blogs stilgestaan bij ‘soorten moeilijk’. De inhoud van een tekst voor kinderen mag best moeilijk (lees: interessant en uitdagend) zijn. Je hoeft niet op de knieën. Leg de lat gerust wat hoger, als je het maar toegankelijk brengt. Hoe doet Marc dat?

1. Als de materie echt moeilijk is, zegt hij dat ook

Daardoor weten de lezers dat ze het niet allemaal meteen hoeven te begrijpen, en haken ze niet zo snel af.

‘Dat is voor een aardbewoner haast niet te snappen.’
‘Omdat het zo ingewikkeld is, doen we het gewoon nog een keer (…).’
‘Wil je je ouders een horen stotteren? Vraag ze dan maar of ze je even eb en vloed uit kunnen leggen.’

2. Hij klopt er wat lucht door

Daardoor leest de tekst alsof hij hem zo uit zijn mouw heeft geschud. (Maar vergis je niet, het is moeilijk om makkelijk te schrijven.)

‘Wat was er ook alweer rond 1800? Was er niet iets met een industriële revolutie, stoommachines en steenkool? Natuurlijk! Ongeveer 200 jaar geleden begon de mens overal fabrieken te bouwen. Met van die grote schoorstenen waar dikke rookpluimen uit kwamen. (…) En in die rookpluimen zitten, je raadt het al, broeikasgassen.’

3. Hij refereert aan wat kinderen kennen

Dat doet hij door iets moeilijks te vergelijken met een dicht-bij-huisverschijnsel.

‘Dieper in de aardmantel is het gesteente niet meer vloeibaar. Dat komt doordat de laag erboven er zo zwaar op drukt dat alles vastzit. Net zoals het zand van een zandpad waar heel veel mensen overheen lopen vaster is dan het zand eromheen.’

In Verteltechnieken voor variatie in je tekst laat ik nog wat voorbeelden zien uit het boek van Marc. En over ‘lucht’ in een tekst kloppen schreef ik al eerder Het spoom-effect.