Voor mijn jeugdroman Hoe ik per ongeluk een boek schreef las ik een flinke stapel boeken over fictie schrijven. Niet alleen omdat ik zelf voor het eerst fictie schreef, maar ook omdat de hoofdpersoon van mijn boek, Katinka, schrijfster wil worden. Ze krijgt schrijfles van haar ‘best wel beroemde’ overbuurvrouw Lidwien, een oudere romanschrijfster.
Research: systeemkaartjes en post-its
Die schrijflessen van Lidwien moesten natuurlijk wel hout snijden. Ik gaf mezelf daarom schrijfles door in de schrijfboeken te duiken. Ik schreef schrijfregels en schrijfthema’s op systeemkaartjes die ik uitspreidde op een klaptafel die ik normaal alleen voor feestjes uit de kelder haal. Op mijn grote werkkamerraam hing ik mega-post-itvellen, waarop ik trefwoorden schreef, die ik onderstreepte, omcirkelde en met pijlen naar elkaar liet verwijzen. Ik plakte er geeltjes tussen, die soms ook oranje of groen waren, en waarop hoofdstuknummers stonden. Tot zover leek het schrijfproces op de start van een informatieve tekst: research doen. Oftewel informatie verzamelen en ordenen. Dat was bekend terrein voor me. Maar ik moest dat bekende terrein verlaten. Voor fictie tap je uit een ander vaatje, had ik inmiddels ontdekt.
Fictie: het verhaal is leidend
Voor fictie moet het verhaal leidend zijn en de informatie ondergeschikt. Om al die informatie over schrijven soepel en natuurlijk in de verhaallijn te verwerken, zat er niets anders op alles weer overboord te zetten. Ik veegde de kaartjes bij elkaar, zeemde de leeggehaalde ramen en zette de feesttafel weer in de kelder. Vervolgens deed ik een tijdje niets. Wat er toen spontaan kwam bovendrijven – en wat paste in het verhaal – heb ik gebruikt in mijn boek.
Non-fictie: de informatie is leidend
Bij non-fictie is de informatie wél leidend. Toch is het ook bij informatieve teksten slim om na de fase van de research al je kennis even naast je neer te leggen. Want dan kun je de draai maken van ‘wat weet ik allemaal’ naar ‘wat zou de lezer willen weten’ en ‘hoe vertel ik het op een aansprekende manier’.
Bedankt voor het delen van je research Annet – ik ben er weer wijzer van geworden!
Veel groeten, Renate
Beste Annet,
Ik heb echt met veel plezier jouw boek Hoe ik per ongeluk een boek schreef gelezen. Ik vind het mooi dat er verschillende lagen in zijn verwerkt. Lijkt het verhaal op het eerste gezicht te gaan om een handleiding voor het leren schrijven van boeken, gaandeweg wordt duidelijk dat rouwverwerking een belangrijke rol speelt. Ontroerend!
De schrijftips (ook in het schriftje) zijn praktisch, ik heb ze gemarkeerd. Ik heb nog een aanvullende tip: neem in een bijlage de titels op waarnaar verwezen wordt, bijv. het boek van Renate Dorrestein, dat ik overigens zelf ook in de kast heb staan.
Dank je wel!
Voor een bijlage is het te laat, maar een overzicht van mijn favoriete schrijfboeken vind je wel op mijn site.