Ik heb het bewust meegemaakt, de val van de Berlijnse Muur 25 jaar geleden. Het was een sensatie, dat begreep ik wel uit alle tv-beelden. Maar eerlijk gezegd was nooit goed tot me doorgedrongen wat dat nu betekent, zo’n muur dwars door je stad. Dus als het voor mij al vrij abstract is, hoe zou het dan zijn voor kinderen die geboren zijn ná die historische gebeurtenis van 1989? Ik was dan ook niet geschokt toen ik een kind hoorde zeggen: ‘Lijkt me best grappig, zo’n muur door je stad.’

Hoe kun je de val van de Muur – een onderwerp van ver weg en lang geleden – dichter bij kinderen brengen? Ik kwam drie voorbeelden tegen. Twee uit een uitzending van School-tv (2009, bij 20 jaar Val van de Muur) en een uit een geschiedenisboek van ThiemeMeulenhoff.

1. Naar de menselijke (lees: kinderlijke) maat

De uitzending van School-tv begint klein en concreet: ‘Wat als je op een dag wakker wordt en er is voor je deur een muur gebouwd die dwars door je tuin loopt. Je kunt niet meer aan de overkant van de straat komen. Je kunt niet meer naar school. En je kunt je beste vriend nooit meer zien. Dat gebeurde in Duitsland, bijna 50 jaar geleden.’
Daarna vertelt de presentator van School-tv de geschiedenis van de Muur.

2. Vergelijking met het heden

Aan het einde van het filmpje leggen de makers van School-tv een link met het heden: ‘Je kunt het je bijna niet voorstellen. Maar toch is er op dit moment ook een plek waar een muur staat om mensen van elkaar te scheiden. Palestina.’ En dan volgt een verwijzing naar een verhaal van een kind uit Palestina.

3. Persoonlijk verhaal

Een derde techniek die je kunt gebruiken bij zo’n groot onderwerp, is er een persoonlijk verhaal bij zoeken. Een leesboek, een interview, een film. Of je kunt – en dat kwam ik tegen in een geschiedenisboek van ThiemeMeulenhoff – kinderen zelf een verhaal laten bedenken. Dan gaan ze zich echt inleven. En dan raken ze betrokken bij het onderwerp. Dit was de opdracht: ‘Maak een kopie van een plattegrond van jouw dorp of stad. Trek met een rode stift een streep dwars door je woonplaats. Geef aan waar je zelf woont. Je mag nooit (!) meer over de rode lijn heen. Wat zou dat voor gevolgen hebben? Schrijf daar eens een verhaal over, wat kun je nog wel doen, wat niet meer?’
Een mooie opdracht. Misschien ga ik dat verhaal zelf nog een keer schrijven.

Hoe je geschiedenis dichter bij de leefwereld van kinderen kunt brengen lees je ook in mijn blogs De historische tegenwoordige tijd,  Moeten informatieve teksten leuk zijn? en Dialoog in non-fictie.